“Khai Vị Bằng Câu Chuyện, Thưởng Thức Cùng Whisky, Và Kết Lại Với Những Nụ Cười”. Mark Tay – Người Kể Chuyện Tại Bowmore Boutique Sài Gòn

Làn gió mằn mặn từ Đại Tây Dương thổi qua Islay đã để lại dấu ấn đậm nét lên Bowmore suốt gần hai thế kỷ rưỡi. Là nhà máy chưng cất hợp pháp lâu đời nhất Scotland, Bowmore được thành lập vào năm 1779 và vẫn kiên định bám trụ bên bờ Loch Indaal – nơi những thùng gỗ sồi quý giá nằm yên trong hầm ủ No.1 Vaults dưới mực nước biển, mặc cho thủy triều dâng tràn ngay sát bên. Đó là một di sản với nhiều giai thoại – và hiện tại, Mark Tay đang kể lại vài mẩu trong số đó tại buổi ra mắt bộ sưu tập Sherry Oak Cask Collection của Bowmore, tổ chức trong không gian Bowmore Boutique mới khai trương tại khách sạn Sheraton Saigon Grand Opera.

Tất cả những ví von đó – “rắc tiêu,” “chan sốt,” “trang trí” – đều đến từ hành trình dày dạn trong ngành hospitality mà Mark đã đi qua.

Mark Tay không đi lên bằng con đường sự nghiệp truyền thống. Anh ấy dạo bước qua nó như một vị khách đói bụng bước vào tiệc buffet – thử một chút ở khắp nơi: từ pha chế cocktail, bếp khách sạn, vận hành hậu trường, cho đến quản lý cấp cao, tư vấn chiến lược, rồi ba năm làm marketing cho một tập đoàn giải trí tại Singapore sở hữu đủ loại mô hình – từ quán Cantopop đến nhà hàng fine dining.

Mỗi điểm dừng, theo anh, dạy anh một điều khác nhau về cách con người kết nối với trải nghiệm.

Khi không học hỏi thông qua công việc, Mark tự đắm mình vào thế giới của những đầu bếp, sommelier và những tín đồ sành ăn – những người mà anh cho là “nguồn kiến thức vô giá.” Hoặc anh sẽ vùi đầu vào những cuốn sách như Kitchen Confidential của Anthony Bourdain, On Food and Cooking của Harold McGee, hay Essence of French Cooking và Sauces: Savory & Sweet của Michel Roux.

“Nhưng người thầy tốt nhất vẫn luôn là trải nghiệm – và là việc ăn, uống mọi thứ có thể, ở bất cứ nơi nào tôi đặt chân đến. Vì đó là cách tốt nhất để hiểu một nền văn hóa, lịch sử, và cả thế giới hương vị nằm giữa những điều đó,” anh chia sẻ.

“Dù vậy, những ngày này, nếu tôi có quay về Singapore, thì rất có thể bạn sẽ thấy tôi ngồi yên ở nhà, nhâm nhi một ly Bowmore 15 năm tuổi, bên cạnh gia đình thân yêu,” Mark mỉm cười thú nhận.

Nghệ Thuật Kể Chuyện Bằng Rượu Whisky

Ngay lúc này, trong bộ vest hai hàng khuy, cặp kính tròn đậm chất giáo sư và ly whisky trên tay, Mark Tay đang say sưa dẫn dắt buổi giới thiệu về Bowmore và dòng Sherry Oak Cask Collection trước hai bàn tiệc tại Bowmore Boutique – boutique whisky đầu tiên và duy nhất ở châu Á, vừa ra mắt tại Sheraton Saigon Grand Opera Hotel.

Đó không phải là một nhiệm vụ dễ dàng, khi khách mời là các bartender đầy sôi nổi, những tín đồ whisky bồn chồn chờ nhấp thử, và cả những đồng nghiệp cấp cao đến từ công ty mẹ Beam Suntory.

Tất nhiên, luôn có những khoảnh khắc ngắt quãng để nâng ly và hít hà hương thơm của Bowmore – dù đôi khi hơi sớm hơn dự kiến, khi vài chiếc ly “bay hơi” trước giờ nếm chính thức, khiến Mark phải nhẹ nhàng nhắc nhở bằng giọng điệu của người từng trải, đã quá quen với những tình huống như thế.

Thậm chí, trong những dịp như vậy, Mark thường bỏ qua hoàn toàn phần kịch bản.

Sáng hôm sau, anh chia sẻ thêm về cách tiếp cận của mình: “Khi cùng tôi thử dòng Bowmore Sherry Oak hôm qua, hẳn bạn sẽ nhận ra tôi hiếm khi mô tả hương vị theo những ghi chú nếm thử in sẵn,” anh nói. “Thay vào đó, tôi đặt rất nhiều câu hỏi – về cảm nhận cá nhân của từng người khi họ thực sự tương tác với ly whisky ấy.”

“Bạn nếm thấy gì? Nó gợi bạn nhớ đến điều gì? Tâm trí bạn đang ở đâu?”

Mark hiểu một điều mà nhiều người làm giáo dục thường bỏ lỡ: người ta không nhớ bạn nói gì – kể cả về whisky. Họ nhớ điều họ tự khám phá ra. Vì thế, thay vì lặp lại những ghi chú vị giác kiểu “mật ong, vanilla, vị mặn biển khơi”, Mark hóa thân thành một “bác sĩ tâm lý chuyên về whisky”. Anh hỏi: “Bạn nếm thấy gì? Nó gợi bạn nhớ đến điều gì? Tâm trí bạn đang ở đâu?”

Triết lý của Mark rất đơn giản: “Không có đúng hay sai trong cách mô tả hương vị – chỉ có trải nghiệm cá nhân.”

Thế nhưng, anh cũng không quên rắc thêm vài mảnh kiến thức như rắc vụn bánh mì dẫn đường: vị khói mặn mòi ấy? Có lẽ đến từ các hòn đảo. Hương quế gỗ sẫm màu? Có thể từ thùng ủ oloroso sherry. Mùi oải hương hơi “gắt” như nước hoa? Xin chào mừng tới với thời kỳ chưng cất thập niên 80s.

Nếm thử Bowmore – hay bất kỳ loại whisky nào – với Mark, rốt cuộc là đi tìm cái gọi là “cảm giác đúng”. Không phải phân tích hóa học về este hay hợp chất tạo hương, mà là khoảnh khắc vô thức khi tầng tầng lớp lớp hương vị khiến bạn đưa ly lên lần nữa, mà chẳng cần lý do.

Đó là sự cân bằng: nơi mùi hương mở đường cho vị giác, rồi mọi thứ hòa quyện thành một cảm giác mà bạn biết là “chuẩn”.

Điều Làm Nên Sự Khác Biệt Của Bowmore

Theo Mark, điều khiến Bowmore khác biệt – điều khiến từng tầng hương vị dường như vừa vặn đến kỳ lạ này chính là thời gian tinh luyện mọi thứ trở nên hoàn hảo hơn theo cách rất riêng.
“Nếu tôi phải lặp đi lặp lại ba điều về Bowmore,” anh cười, “thì đó là: hương vị phong phú, càng được ủ lâu Bowmore càng bộc lộ chiều sâu và sắc thái độc đáo, cuối cùng là sự tinh tế quyến rũ đầy chiều chuộng.”

Bởi lẽ, khi thời gian trôi qua, Bowmore không bị lấn át bởi vị gỗ sồi đơn điệu như nhiều dòng whisky khác. Làn khói Islay đặc trưng không chỉ dịu đi — nó hoàn toàn chuyển mình.
Sự phức hợp nồng nàn của những phiên bản trẻ tuổi dần tan chảy thành những nốt vị nhiệt đới và mặn mà, tạo nên một bản sắc không thể nhầm lẫn của Bowmore.

“Người ta thường kỳ vọng whisky lâu năm sẽ chỉ là phiên bản ‘đậm hơn’ của chính nó,” Mark chia sẻ.
“Nhưng với Bowmore, thời gian không làm hương vị đậm hơn — mà làm nó biến chuyển tinh tế hơn.”

Lạc Giữa Dòng Thời Gian

Không chỉ Mark Tay là người bỏ qua kịch bản. Ngay cả Bowmore – nhà chưng cất whisky lâu đời nhất tại Islay – cũng có những khoảng trống trong câu chuyện của chính mình, bắt đầu từ chính cái tên.

Với một nhà chưng cất tồn tại từ năm 1779, bạn có thể nghĩ rằng nguồn gốc cái tên “Bowmore” hẳn phải được ghi chép rõ ràng. Nhưng một phần lịch sử đã bị thời gian cuốn trôi. Ngay cả tên gọi cũng chỉ xuất hiện trong các tài liệu xưa mà không có lời giải thích xác đáng. Không ai thực sự biết “Bowmore” có nghĩa là gì.

“Tên gọi ‘Bogha Mòr’ vẫn còn được dùng trên đảo. Bạn có thể thấy nó trên bảng hiệu đường khi rẽ từ Port Ellen đến Bowmore,” Mark giải thích. Có giả thuyết cho rằng cái tên này liên quan đến một tảng đá ngầm, một tảng đá đen hay một rạn san hô lớn – nhưng không có kết luận nào được xác nhận.

“Tuy nhiên, mỗi lần tôi đứng trước cửa nhà thờ Kilarrow, nhìn xuống con dốc hướng về Loch Indaal, tôi nhận ra rằng dù cái tên bắt nguồn từ đâu, thị trấn Bowmore vẫn mang tinh thần cốt lõi của dòng whisky mang tên nó — trầm lặng mà mạnh mẽ, mơ màng mà sống động, u hoài mà đầy biểu cảm,” Mark trầm ngâm. “Mỗi lần nhấp một ngụm Bowmore, tôi như được trở về ký ức ấy – và thấy mình được neo lại.”

Đó là một vùng đất anh luôn nhắc đến với sự trìu mến: “những cánh đồng than bùn trải dài bất tận, bầy cừu thong dong trên thảo nguyên, số lượng ngỗng trời Greenland còn nhiều hơn cả người, những chú hươu ẩn mình giữa khe đá, tất cả hiện lên dưới lớp sương mờ phủ trên đỉnh Beinn Bheigeir.”

Và như một phần thưởng xứng đáng cho người có nền tảng ẩm thực phong phú như anh, nơi đây còn có “những con sò điệp, cua nâu và nhum ngon nhất ở vùng biển phía bắc Laphroaig, cùng loại muối biển ngon bậc nhất thế giới ở bờ biển phía tây – Machir Bay.”

Báu Vật Từ Hầm Rượu Cổ

Gần đây, Bowmore đã mở cánh cửa hầm rượu lâu năm để giới thiệu một vài kiệt tác hiếm có. Trong đó có Bowmore X Aston Martin – ARC-52, màn kết hợp với đội ngũ kỹ sư và nhà thiết kế của Aston Martin để tạo nên phiên bản giới hạn chỉ 100 chai trên toàn thế giới. Mark đã có cơ hội thưởng thức, và gọi đó là một trong hai khoảnh khắc đáng nhớ nhất của anh cùng Bowmore.

“Mùi chanh dây và dứa chín đã quyến rũ tôi ngay từ những hơi đầu tiên – thật khó tin với một dòng whisky 52 năm tuổi,” anh mỉm cười.

Khoảnh khắc còn lại diễn ra trong một buổi nếm thử riêng với khách hàng, khi Daryl Haldane – Giám đốc Khách hàng Cá nhân Toàn cầu của Bowmore – mang đến một mẫu thử có màu sẫm lạ thường. “Ngụm đầu tiên, tôi cảm nhận được sắc thái của ca cao, anh đào chín và một chút shortbread, tất cả hòa quyện trong dư vị khói than bùn âm ỉ. Tôi thực sự xúc động, đến mức suýt rơi nước mắt,” Mark kể lại, không giấu được cảm xúc.

Sau đó anh mới biết cả hai chai whisky ấy đều đến từ cùng một thùng rượu – chính là thùng được biết đến với cái tên Bowmore STAC 1962 55-year-old, dòng whisky lâu đời nhất mà nhà chưng cất này từng tung ra thị trường.

Mối Gắn Bó Mang Tính Cá Nhân Với Whisky

Nỗi hoài niệm – dĩ nhiên – mang ý nghĩa khác nhau với mỗi người. Với Mark, một phần tuổi thơ anh gắn liền với nước Anh, theo chân người cha công tác khắp thế giới. Điều đó cũng đồng nghĩa với việc phần lớn thời gian anh được chăm sóc bởi người bảo mẫu thân yêu.

“Bà thường nướng một lát bánh mì nhỏ trên vỉ, phết một chút socola, rồi bào nhẹ vài vỏ cam tươi lên trên cùng vài quả nho khô,” anh nhớ lại. “Nhiều năm sau, khi tôi bắt đầu khám phá thế giới whisky và lần đầu nếm thử Bowmore 15 năm tuổi, hương vị cay ngọt đậm đà cùng chút gợi nhắc của bánh mì nướng và vỏ cam lập tức đưa tôi trở về những buổi chiều bên bà.”

Khi không ở Việt Nam để khai trương boutique hay tổ chức các buổi nếm thử, lịch trình của Mark xoay quanh ba sự kiện whisky quan trọng trong năm.

Đầu tiên là Fèis Ìle, lễ hội văn hóa Islay diễn ra vào cuối tháng 5, nơi mỗi nhà chưng cất trên đảo có riêng một ngày để kể câu chuyện của mình và giới thiệu các phiên bản giới hạn chỉ có trong dịp này.

Tiếp theo là Spirit of Speyside Festival – tôn vinh vùng Speyside, trái tim whisky của Scotland, với hơn 50 nhà chưng cất đang hoạt động. Lễ hội diễn ra vào tháng 5, quy tụ hàng trăm sự kiện nhỏ, buổi thử nếm và các lớp học chuyên đề trải dài khắp khu vực. “Tôi cứ quay lại hoài vì chưa bao giờ khám phá hết được tất cả điểm dừng,” Mark cười nhẹ.

Cuối cùng là Whisky Journey Singapore, tân binh đáng chú ý quy tụ các dòng whisky từ khắp thế giới về dưới một mái nhà trong một cuối tuần duy nhất. “Nếu Scotland quá xa, thì Singapore là lựa chọn đáng giá kế tiếp. Năm nay là lần thứ ba sự kiện được tổ chức vào tháng 11 – nơi những chai whisky sưu tầm quý hiếm được đặt cạnh các dòng uống hằng ngày. Năm ngoái, họ rót đủ dòng từ Bowmore 12 đến 25 năm tuổi, thậm chí cả các phiên bản 40 năm tuổi trong dòng Vault Vintages, cùng bộ sưu tập Tsukuriwake 2024 từ Suntory.”

Vì Sao Chọn Việt Nam, Vì Sao Lại Vào Thời Điểm Này?

Chuỗi sự kiện đã đưa Bowmore quay trở lại châu Á – nơi chiếm hơn 60% dân số toàn cầu – và cũng là thị trường đang sở hữu khẩu vị ngày càng tinh tế hơn đối với những sản phẩm như whisky Scotch. Những con số biết nói: năm 2024 đánh dấu cột mốc châu Á chính thức vượt qua châu Âu về nhu cầu và mức tiêu thụ whisky.

“Trong bức tranh đó, Việt Nam thực sự là một điểm sáng đặc biệt,” Mark chia sẻ. “Thị trường whisky tại Việt Nam không chỉ đang phát triển – mà thực sự đang bùng nổ”.

Vì thế, Bowmore Boutique tại Sheraton Saigon Grand Opera Hotel không mở ra chỉ vì tiện đường – mà vì gần gũi với một cộng đồng sành whisky đang sôi sục phát triển mạnh mẽ, xứng đáng với một trải nghiệm cá nhân hóa, trọn vẹn – điều mà hình thức xách tay hay đặt hàng từ xa không thể mang lại.

Cùng Nâng Ly Cho Một Khởi Đầu Mới

Khi Bowmore Boutique chính thức khai trương, Mark đã trích dẫn một lời chúc truyền thống của Scotland – điều mà anh cho rằng phản ánh hoàn hảo triết lý sống của mình. “Tôi mượn khổ đầu tiên từ nghi thức cưới Quaich truyền thống, rồi tự viết thêm khổ thứ hai,” anh giải thích. “Với tôi, whisky là một trải nghiệm để sẻ chia – và dù là bạn cũ hay người mới quen, chính khoảnh khắc chia sẻ ấy khiến chúng ta thực sự kết nối.”

“Hãy bắt tay tôi, ly rượu đầy tràn, sương còn vương trên cỏ thạch thảo. Vì tình yêu thật đẹp, cuộc đời thật dài, và hai người luôn tốt hơn chỉ là một” anh đọc.

Rồi tiếp tục với phần ngẫu hứng độc đáo của mình: “Chẳng có phút giây nào trôi qua là trọn vẹn, nếu ta không cùng nhau sẻ chia. Dòng uisce dịu êm từ Islay vẫn chảy, ly tôi lại cần thêm một ngụm nữa!”

Trong lời chúc truyền thống, khổ đầu tiên gợi mở cho một hành trình mới đầy hứa hẹn của hai con người – khởi đầu với sự trọn vẹn, viên mãn.
“Còn khổ thứ hai tôi viết thêm là một lời cầu nguyện giản dị – rằng khi ta cùng nhau đi qua cuộc đời này, trước khi hành trình khép lại, ta vẫn luôn có thể nâng ly cùng nhau, và tận hưởng những dòng whisky tuyệt đẹp mà vùng Islay hiền hòa sẽ tiếp tục mang đến – như chai Bowmore X Aston Martin – ARC-52,” anh nói thêm.

Một lời chúc thật phù hợp với người đã dành cả sự nghiệp để hiểu rằng những trải nghiệm tuyệt vời nhất không chỉ được cảm nhận – mà là được sẻ chia.
Và tại thánh đường whisky mới toanh giữa lòng Sài Gòn này, mỗi ly whisky đều mang theo một câu chuyện, mỗi câu chuyện lại kết nối những tâm hồn, và từ sự kết nối đó, niềm trân trọng dành cho Bowmore cứ thế lớn dần lên.

Rốt cuộc, như Mark vẫn thường nói: whisky là một cuộc đối thoại – chứ không phải bài thuyết trình. Vì whisky – như Mark vẫn nói – không phải là một bài giảng. Đó là một cuộc trò chuyện.